Nokia Ayda ilk mobil 4G şəbəkəsini istifadəyə verməyə hazırlaşır

Bir neçə həftə ərzində, Intuitive Machines şirkəti ilə birgə Ayda ilk tam funksional 4G şəbəkəsi yaradılacaq. Intuitive Machines Ayda ilk kommersiya enişini həyata keçirən şirkətdir. Lakin şirkətin "Odyssey" adlı eniş modulu Ay səthinə tam uğurlu eniş edə bilməyib və səthə toxunduqdan sonra yan üstə çevrilib.

Şirkət 26 fevralda baş tutacaq növbəti missiya çərçivəsində Ay səthinə yeni bir eniş modulu və Ay səthi üçün nəzərdə tutulmuş aparatı göndərməyi planlaşdırır. Bu missiyanın əsas məqsədi Ayın cənub qütbünə yaxın bir bölgəni araşdırmaq və orada buz şəklində su tapmaq ehtimalını yoxlamaqdır. Bundan əlavə, missiya çərçivəsində Aya rabitə peyki də göndəriləcək. Ay səthindəki sərt şəraitə görə texnologiya tamamilə yenidən işlənib. Sistem komponentləri radiasiyadan, ekstremal temperatur fərqlərindən və uçuş-eniş zamanı yaranan vibrasiyalardan qorunmalıdır. Sistem üçün lazım olan enerji Günəş panelləri vasitəsilə təmin ediləcək.  

Ayda qurulacaq 4G mobil şəbəkəsi, eniş modulu ilə səth aparatı arasında rabitəni təmin etmək üçün nəzərdə tutulub. Missiyanın cəmi bir neçə gün davam edəcəyi gözlənilir, çünki eniş modulu, çox güman ki, Ay gecəsindən sağ çıxa bilməyəcək. Bununla belə, gələcəkdə Nokia daha geniş 4G və hətta 5G şəbəkəsi qurmağı planlaşdırır. NASA-nın "Artemis" pilotlu missiyalarına gəlincə, astronavt skafandrlərinin 4G ilə uyğunlaşdırılması nəzərdə tutulur, beləliklə, astronavtlar bir-biri ilə mobil şəbəkə vasitəsilə əlaqə saxlaya biləcəklər. Ayda 4G mobil şəbəkəsinin əsas üstünlüyü ondan ibarətdir ki, ötürücü və qəbuledici arasında birbaşa görmə xəttinin olması tələb olunmur.

Əvvəllər bu, zəruri idi, çünki Yerə məlumat ötürən yalnız fərdi kosmik aparatlar mövcud idi. Bundan əlavə, 4G şəbəkəsi məlumat ötürmə sürətini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq. Lakin tənqidçilər bildirirlər ki, Ayın LTE siqnalları Yer üzərindəki radio teleskoplar üçün müdaxilə yarada bilər. Ayda genişmiqyaslı mobil şəbəkə qurmazdan əvvəl bir hüquqi maneə də aradan qaldırılmalıdır. 4G tezliklərinin Ayda istifadəsi Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının (ITU) radiotezlik qaydalarına ziddir. Nokia hazırkı missiya üçün xüsusi icazə alıb, lakin gələcəkdə fərqli bir tezlik diapazonunun seçilməsi tələb olunacaq.